نورگیری خوب یعنی زندگی خوب.
اما چرا در خانه‌های جدید، نور یا کم است، یا تیز و آزاردهنده، یا بی‌کیفیت؟
نورگیری یکی از مهم‌ترین معیارهای کیفیت زندگی است.
با این حال، خانه‌های نوساز امروز ایران با وجود نمای شیک و متریال گران،
اغلب بدترین نورگیری ممکن را دارند.
در پلانوکد بارها دیده‌ایم که:
خانه‌های قدیمی با نور عالی
خانه‌های تازه‌ساز با نور بد
ساخته می‌شوند.
چرا؟
ریشه این مشکل چیست؟
و چگونه باید آن را اصلاح کرد؟
────────────────────────────
۱) تراکم شهری بالا + فاصله کم ساختمان‌ها
بزرگ‌ترین دشمن نورگیری:
ساختمان‌های چسبیده به یکدیگر.
در گذشته:
✔ فاصله ساختمان‌ها زیاد بود
✔ حیاط مرکزی بود
✔ کوچه‌ها پهن‌تر بودند
امروز:
❌ ساختمان‌ها به صفر چسبیده‌اند
❌ نور فقط از یک پنجره محدود وارد می‌شود
❌ حتی طبقات بالا هم نور کامل ندارند
این تراکم باعث شده:
اتاق خواب‌ها تاریک
آشپزخانه‌ها بدون نور
نشیمن‌ها نیمه‌سایه باشند
────────────────────────────
۲) جهت اشتباه پنجره‌ها – بزرگ‌ترین خطای پلان
پنجره فقط «وجود داشتن»ش مهم نیست—
جهت آن، کیفیت زندگی را تعیین می‌کند.
در خانه‌های امروزی معمولاً:
❌ اتاق کودک سمت شرق تیز
❌ نشیمن سمت جنوبِ بیش‌ازحد گرم
❌ اتاق خواب بدون نور
❌ آشپزخانه بدون پنجره
❌ اتاق خواب رو به دیوار
این یعنی:
نور زیاد
نور تیز
یا نور بی‌اثر
نادر است که پنجره در جای درست طراحی شده باشد.
────────────────────────────
۳) حذف نورگیرها برای متراژسازی
در خیلی از پروژه‌ها،
نورگیر به‌خاطر متراژ اضافی قربانی می‌شود.
سازنده می‌گوید:
«۱۰ متر بیشتر می‌فروشم.»
اما نتیجه:
❌ اتاق‌های بدون نور
❌ سرویس بدون تهویه
❌ آشپزخانه خفه
❌ راهروهای تاریک
❌ نشیمن نیمه‌تاریک
متراژ بیشتر ≠ کیفیت بیشتر.
────────────────────────────
۴) تیپ‌سازی بدون توجه به نور
نقشه‌هایی که از پروژه‌ای به پروژه دیگر تکرار می‌شوند،
اصلاً برای آن زمین مناسب نیستند.
مثلاً:
پلانِ پروژه شمالی برای زمین جنوبی استفاده می‌شود
یا برعکس
یا واحد تیپ برای طبقات متفاوت استفاده می‌شود
نتیجه:
نورگیری غیرواقعی + بد.
────────────────────────────
۵) پنجره‌هایی که «فقط تزئینی» هستند
در بسیاری از خانه‌ها پنجره هست،
اما کاربرد ندارد:
❌ پنجره رو به دیوار
❌ پنجره کوچک
❌ پنجره با شیشه تیره
❌ پنجره‌ای که باز نمی‌شود
این یعنی «پنجرهٔ بی‌اثر».
────────────────────────────
۶) نور تیز و آزاردهنده – اشتباه خطرناک
حتی در خانه‌هایی که نور زیاد دارند،
کیفیت نور اشتباه است.
نور تیز:
چیدمان را سخت می‌کند
چشم را آزار می‌دهد
اتاق خواب را خراب می‌کند
خانه را بیش‌ازحد گرم می‌کند
نور خوب = نور نرم، قابل کنترل، متعادل.
────────────────────────────
۷) پنجره‌های روبه‌هم؛ معضل حریم و آرامش
در آپارتمان‌های جدید،
معمولاً پنجره‌ها روبه‌هم هستند.
این یعنی:
پرده همیشه بسته
نور کمتر
احساس دیده‌شدن
تنش دائمی
وقتی پرده همیشه بسته باشد،
یعنی نورگیری صفر—even اگر پنجره بزرگ باشد.
────────────────────────────
۸) چرا خانه‌های قدیمی نور بهتر داشتند؟
چند دلیل:
✔ حیاط در مرکز
✔ تراکم کمتر
✔ جهت‌گیری درست ساختمان
✔ پنجره‌های بلند و کاربردی
✔ ضخامت دیوارها
✔ توجه به فصول
✔ تجربه معماران سنتی
خانه قدیمی =
تجربه + ریشه + رفتار
خانه جدید =
سرعت + تیپ‌سازی + متراژسازی
────────────────────────────
۹) نقش پلانوکد در تشخیص نورگیری قبل از خرید/بازسازی
پلانوکد فقط «شدت نور» را بررسی نمی‌کند.
پلانوکد بررسی می‌کند:
✔ نور صبح کودک آزاردهنده است؟
✔ نور ظهر نشیمن بیش‌ازحد تیز است؟
✔ نور آشپزخانه برای کار مناسب است؟
✔ نور اتاق خواب آرام است؟
✔ نور امن است یا تنش‌زا؟
✔ زاویه نور با چیدمان چه می‌کند؟
✔ آیا این نور افسردگی ایجاد می‌کند؟
این‌ها چیزی نیست که سازنده یا AI خام بفهمد.
نور یعنی رفتار + احساس + آرامش
و پلانوکد متخصص همین است.
────────────────────────────
جمع‌بندی
نورگیری در خانه‌های جدید بدتر شده، چون:
تراکم بالا
تیپ‌سازی
پنجره‌های اشتباه
حذف نورگیر
مسیرهای بد
پنجره‌های بی‌اثر
حریم ضعیف
تصمیم‌های سریع سازندگان
خانه بدون نور = خانه بدون زندگی.
و پلانوکد این مشکل را قبل از خرید یا بازسازی آشکار می‌کند.
