مقدمه

نگهداری از سالمند در خانه، یکی از مهم‌ترین مسئولیت‌های خانواده‌های ایرانی است.
سالمندان:

• تحرک کمتری دارند

• تعادلشان ضعیف‌تر می‌شود

• دیدشان کاهش می‌یابد

• حساسیت‌ حرارتی بیشتری دارند

• نیاز به دسترسی سریع و بدون مانع دارند

در پلانوکد همیشه می‌گوییم:

خانه‌ای که سالمند در آن زندگی می‌کند،
باید “ایمن، قابل دسترس، کم‌خطر و نرم” باشد.

این مقاله یک راهنمای کامل انتخاب یا اصلاح خانه برای حضور سالمند است.

۱) اصل طلایی: «کم کردن خطر سقوط = ۶۰٪ ایمنی سالمند»

سقوط بزرگ‌ترین تهدید برای سالمندان است.
برای جلوگیری از آن:

✔ فرش‌ها ثابت باشند
✔ از پادری‌های نرم و ضدلغزش استفاده شود
✔ سیم‌ها جمع‌آوری شوند
✔ مسیرها خلوت باشد
✔ گوشه‌های تیز پوشانده شوند
✔ کفپوش خشک و کم‌لغزش باشد

❌ فرش‌های کوچک و لیز
❌ طناب یا سیم روی زمین
❌ میزهای تیز
❌ پله‌های ناامن

۲) نشیمن مناسب سالمند

در نشیمن خانواده:

✔ مبل با ارتفاع مناسب
✔ دسته‌دار
✔ نشیمن نه خیلی نرم نه خیلی سفت
✔ نور ملایم و قابل کنترل
✔ مسیر حرکت بدون مانع
✔ فرش ضخیم و سنگین (برای عدم لیز خوردن)

❌ پاف‌های کوتاه
❌ مبل خیلی نرم که خارج شدن سخت باشد
❌ میز شیشه‌ای

پیشنهاد پلانوکد:

یک صندلی راحتی مخصوص سالمند در نقطه‌ای که دیده شود، اما مزاحم نیست.

۳) آشپزخانه؛ ایمنی + دسترسی

سالمندان ممکن است:

• در دسترسی به کابینت بالا مشکل داشته باشند

• در زمان طولانی ایستادن خسته شوند

• نسبت به شعله‌های باز حساس باشند

پس آشپزخانه باید:

✔ کابینت پایین پرکاربرد باشد
✔ کشوها روان باشد
✔ سینک نزدیک اجاق باشد
✔ کف خشک باشد
✔ نور کافی باشد

❌ کابینت‌های بسیار بالا
❌ کف سنگی لیز
❌ گاز وسط آشپزخانه

۴) سرویس بهداشتی؛ مهم‌ترین فضا برای سالمند

این فضا باید:

✔ توالت فرنگی با ارتفاع مناسب
✔ دستگیره دیواری
✔ کف ضدلغزش
✔ دوش دستی
✔ چهارپایه سبک استحمام
✔ نور کافی
✔ درب کشویی یا سبک

❌ استفاده از توالت ایرانی
❌ کف خیس و لیز
❌ نبود دستگیره

این موارد ۸۰٪ خطر را حذف می‌کند.

۵) اتاق خواب سالمند

بهترین اتاق برای سالمند:

✔ نزدیک سرویس باشد
✔ نور صبح داشته باشد
✔ جریان هوا مناسب باشد
✔ تخت ارتفاع مناسب داشته باشد
✔ میز کوچک کنار تخت باشد
✔ راه دسترسی مستقیم داشته باشد

❌ اتاق دور از سرویس خواب
❌ تخت دوطبقه
❌ اتاق سرد کنار دیوار بیرونی

۶) نور مناسب برای سالمند

چشم سالمندان حساس‌تر است.

نور باید:

✔ گرم
✔ ملایم
✔ یکنواخت
✔ بدون سایه
✔ قابل تنظیم

باشـد.

بهترین‌ها:

• چراغ مطالعه کنار تخت

• نور خطی زیر کابینت

• آباژور

❌ نور سفید تیز
❌ چراغ‌های نقطه‌ای زیاد
❌ نور سقفی تنها

۷) دسترسی و مسیر حرکت

سالمند باید بتواند:

• بدون مانع حرکت کند

• راحت از در عبور کند

• مسیر مستقیم به سرویس داشته باشد

• در شب بدون خطر حرکت کند

پیشنهاد پلانوکد:

✔ مسیر «خانه تا سرویس» با چراغ شبانه روشن باشد
✔ دستگیره دیواری نزدیک نقاط استراتژیک

۸) بالکن و حیاط

سالمند نیاز به نور و هوا دارد:

✔ صندلی محکم
✔ میز کوچک
✔ گلدان‌های سبک
✔ کف ایمن

❌ گلدان‌های سنگین
❌ لبه‌های خطرناک
❌ کف بدون محافظ

۹) بیماری‌های رایج سالمندان و نیازهای خانه

اگر سالمند آرتروز دارد:

✔ تخت ارتفاع مناسب
✔ صندلی دسته‌دار
✔ توالت استاندارد

اگر آلزایمر دارد:

✔ مسیرهای مشخص
✔ برچسب‌گذاری
✔ حذف وسایل خطرناک
✔ پنهان کردن آشپزخانه

اگر کم‌بینا است:

✔ نور ملایم و زیاد
✔ کنتراست رنگی
✔ جلوه‌های سایه‌سایه کمتر

۱۰) اشتباهات رایج خانواده‌ها

❌ سرویس بدون دستگیره
❌ کف لیز
❌ فرش‌های کوچک
❌ تاریکی
❌ مبل نرم و کوتاه
❌ مسیرهای شلوغ

۱۱) ویژگی‌های خانهٔ مناسب سالمند

✔ سرویس امن
✔ مبل ارتفاع مناسب
✔ نور ملایم
✔ مسیر مستقیم
✔ اتاق نزدیک سرویس
✔ فرش ضدلغزش
✔ آشپزخانه امن
✔ دستگیره‌ها
✔ نظم و سادگی

در پلانوکد باور داریم:

خانهٔ امن برای سالمند
خانه‌ای است که خانواده را آرام می‌کند.

جمع‌بندی

خانهٔ مناسب حضور سالمند:

• سرویس امن دارد

• مسیرهای بدون مانع دارد

• اتاق نزدیک سرویس دارد

• نور ملایم دارد

• چیدمان سبک دارد

• خطر سقوط را کم می‌کند

• دستگیره‌های ایمنی دارد

این خانه کیفیت زندگی سالمند و خانواده را بالا می‌برد.