چگونه خانه‌ای انتخاب یا اصلاح کنیم که برای والدین یا سالمندان ایمن، راحت و قابل استفاده باشد؟

وقتی یکی از اعضای خانواده سالمند است،
خانه باید «آرام، امن و در دسترس» باشد.
در پلانوکد همیشه می‌گوییم:

اگر خانه برای کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین عضو خانواده مناسب باشد،
برای همه مناسب است.

اما متأسفانه بسیاری از خانه‌ها برای سالمندان سخت و خطرناک‌اند:

• پله زیاد

• نور کم

• سرویس دور

• لغزش کف

• مسیرهای تنگ

• اختلاف سطح

• کابینت‌های بلند

• عدم دسترسی

این مقاله نقشهٔ ساده و کاربردی برای انتخاب یا بازسازی خانه‌ای مناسب سالمندان است.

۱) نورگیری؛ مهم‌ترین عامل آرامش و ایمنی

سالمندان به نور بیشتر و نرم‌تر نیاز دارند.

نور مناسب باید:

✔ روشن باشد
✔ یکنواخت باشد
✔ سایه‌های شدید ایجاد نکند
✔ از خیره‌کنندگی دور باشد
✔ در مسیرهای شبانه نور ملایم داشته باشد

❌ نور کم → خطر زمین‌خوردن
❌ نور سفید تیز → سردی و ناراحتی
✔ نور گرم → آرامش + ایمنی

۲) مسیر حرکت؛ باید باز، وسیع و بدون مانع باشد

سالمندان در مسیرهای تنگ یا پرمانع، بیشتر در معرض خطرند.

مسیرهای صحیح:

✔ بدون فرش کوچک
✔ بدون لبه اضافی
✔ بدون میز یا مبل مزاحم
✔ بدون سیم و کابل
✔ مسیر مستقیم از اتاق به سرویس

❌ فرش‌های سبک و کوچک
❌ چیدمان تیز
❌ مسیرهای پیچ‌درپیچ

خانه باید به سالمند اجازه «حرکت روان» بدهد.

۳) اتاق سالمند؛ باید نزدیک سرویس و نور باشد

بهترین جای اتاق سالمند:

✔ نزدیک سرویس
✔ نزدیک نشیمن
✔ با نور کافی
✔ بدون پله یا اختلاف سطح
✔ با در دسترس بودن زنگ یا کلید

❌ انتهای خانه
❌ کنار ورودی اصلی (سر و صدا)
❌ در اتاق تاریک

اتاق سالمند باید «امن‌ترین» اتاق خانه باشد.

۴) سرویس بهداشتی؛ مهم‌ترین نقطهٔ خطر

در خانه‌هایی که سالمند دارند، سرویس مهم‌ترین بخش است.

نکات کلیدی:

✔ کف غیرلغزنده
✔ میلهٔ دستگیره
✔ درب بزرگ‌تر از ۸۰ سانت
✔ روشویی با ارتفاع مناسب
✔ قرنیز کوتاه
✔ نور مناسب
✔ تهویه خوب

❌ کف سرامیک براق
❌ اختلاف سطح بین حمام و سرویس
❌ درب سنگین
❌ روشویی بلند

سرویس اصولی = کاهش شدید خطرات.

۵) حذف اختلاف سطح

یکی از مهم‌ترین نکات:

❌ اختلاف سطح حتی ۲ سانتی‌متر برای سالمند خطرناک است.
✔ باید تمام اختلاف سطح‌ها حذف یا اصلاح شوند.

این موضوع شامل:

• آشپزخانه

• راهرو

• پذیرایی

• ورودی اتاق

• بالکن

می‌شود.

۶) انتخاب کف مناسب

بهترین کف‌ها:

✔ پارکت
✔ کف‌پوش PVC
✔ سنگ مات
✔ سرامیک طرح سنگ مات

کف باید:

• گرم باشد

• لیز نباشد

• سفت و سخت نباشد

❌ سنگ براق
❌ گرانیت
❌ سرامیک صیقلی

۷) آشپزخانه مناسب سالمند

آشپزخانه باید:

✔ دستگیره‌ها در ارتفاع درست باشند
✔ کابینت‌های پایین قابل دسترسی باشند
✔ سینک نزدیک گاز باشد
✔ نور کافی داشته باشد
✔ کف غیرلغزنده باشد

❌ کابینت‌های خیلی بالا
❌ گاز دور از سینک
❌ جزیره سنگین وسط مسیر حرکت

۸) نشیمن و پذیرایی

برای سالمند:

✔ مبلمان باید ارتفاع مناسب داشته باشد (نه خیلی کوتاه)
✔ دسته‌های مبل باید برای بلند شدن کمک کنند
✔ میز جلو مبلی باید گوشه‌گرد باشد
✔ مسیرهای رفت‌وآمد آزاد باشند

❌ مبل‌های بسیار نرم (بلند شدن سخت)
❌ مبلمان بزرگ و سنگین
❌ میزهای شیشه‌ای بدون محافظ

۹) درها و عرض مسیرها

عرض مناسب مسیر حرکت سالمند:

✔ حداقل ۹۰ سانت
✔ درها بهتر است ۸۰ سانت به بالا باشند

برای خانه‌های قدیمی‌تر که امکان اصلاح کامل نیست،
پلانوکد راهکارهای کوچک اما مؤثر ارائه می‌کند.

۱۰) اشتباهات رایج خانواده‌ها

❌ گذاشتن اتاق سالمند در دورترین نقطه
❌ وجود چند پله کوچک در خانه
❌ چیدمان سنگین
❌ سرویس لیز
❌ نور کم
❌ پرده‌های ضخیم
❌ فرش‌های کوچک که لیز می‌خورند

این اشتباهات، خانه را ناامن می‌کند.

۱۱) خانه‌های مناسب سالمندان چه ویژگی‌هایی دارند؟

✔ نور خوب
✔ مسیرهای باز
✔ کف غیرلغزنده
✔ سرویس مناسب
✔ آشپزخانه کاربردی
✔ اتاق نزدیک سرویس
✔ بدون اختلاف سطح
✔ چیدمان ساده و کم‌خطر

در پلانوکد هدف ما همیشه این است که خانواده برای سالمند «خانهٔ امن» بسازد.

جمع‌بندی

خانه مناسب سالمند یعنی:

• امن

• روشن

• قابل دسترسی

• بدون پله

• با سرویس مناسب

• با مسیرهای باز

• با کف ایمن

در پلانوکد همیشه تأکید می‌کنیم:

خانهٔ خوب یعنی خانه‌ای که سالمند بتواند با آرامش در آن حرکت و زندگی کند.