چرا بدون شناخت پلان، هیچ رنگی درست دیده نمی‌شود؟

رنگ و نورپردازی دو ابزار اصلی طراحی داخلی هستند.
اما نکته‌ای که اغلب نادیده گرفته می‌شود این است:

هیچ رنگ یا نورپردازی بدون توجه به پلان، نتیجهٔ واقعی نمی‌دهد.

پلان تعیین می‌کند:

• کدام دیوارها رنگ بگیرند

• چقدر نور طبیعی وارد می‌شود

• کدام بخش نیاز به نور مصنوعی دارد

• چه رنگی فضای کوچک را بزرگ‌تر می‌کند

• چه رنگی فضای بزرگ را صمیمی‌تر می‌کند

در پلانوکد همیشه می‌گوییم:
«پلان، صحنهٔ اصلی نور و رنگ است.»

۱) نقش نورگیری پلان در انتخاب رنگ‌ها

رنگ‌ها بدون نور، معنایی ندارند.
پس ابتدا باید روی پلان مشخص کنیم:

• نور از کدام جهت می‌آید؟ (شرق، جنوب، غرب، شمال)

• نورگیری فضا زیاد است یا کم؟

• پنجره‌ها کجا قرار دارند؟

• آیا نور مستقیم وارد پذیرایی می‌شود؟

• اتاق‌ها نور طبیعی دارند یا خیر؟

انتخاب رنگ بر اساس نور:

اگر نور زیاد باشد:

• رنگ‌های متوسط و تیره بهتر دیده می‌شوند

• می‌توان از رنگ‌های گرم و اشباع استفاده کرد

• پوشش مات یا نیمه‌مات مناسب است

اگر نور کم باشد:

• رنگ‌های روشن و خنثی

• تناژهای کرم، شیری، بژ روشن

• پرهیز از خاکستری‌های تیره

• پرهیز از رنگ‌های با قهوه‌ای زیاد

نور کم + رنگ تیره = فضای افسرده و فشرده

۲) نقش ابعاد پلان در انتخاب رنگ

ابعاد فضا تعیین می‌کند رنگ چگونه دیده شود:

فضاهای کوچک:

• دیوار روشن

• کف یک‌دست

• سقف سفید

• کاهش خطوط تزئینی

• حداقل کنتراست

فضاهای بزرگ:

• رنگ دیوار متوسط تا تیره

• کنتراست کنترل‌شده

• امکان استفاده از پوشش‌های طرح‌دار

پذیرایی باریک:

• دیوارهای کناری روشن

• دیوار انتهایی کمی تیره برای عمق

• کف روشن

پلان باریک با رنگ تیره = اشتباه رایج و مخرب

۳) نقش دیوارهای مفید در انتخاب رنگ

در طراحی داخلی، هر دیوار نمی‌تواند رنگ شاخص داشته باشد.
ابتدا باید روی پلان مشخص کنیم:

• کدام دیوارها مفیدند؟

• کدام دیوار سالم و بدون شکستگی است؟

• کدام دیوار مرکز دید است؟

• تلویزیون روی کدام دیوار قرار می‌گیرد؟

سپس تصمیم بگیریم:

• دیوار شاخص (Accent Wall)

• دیوارهای خنثی

• دیوار پشت مبلمان

• دیوار پشت تلویزیون

• دیوار کنار نور

این کار مانع تخت شدن فضا می‌شود.

۴) نورپردازی از روی پلان تعیین می‌شود

برنامهٔ نورپردازی زمانی حرفه‌ای است که:

1. مسیر حرکت روشن و ایمن باشد

2. مناطق چیدمان نور کافی داشته باشند

3. دیوارهای شاخص روشنایی کنترل‌شده داشته باشند

4. آشپزخانه نور یکنواخت داشته باشد

5. اتاق‌ها نور گرم ملایم داشته باشند

6. پذیرایی ترکیبی از نور مخفی، خطی و نقطه‌ای داشته باشد

نورپردازی باید ادامهٔ عملکرد فضا باشد، نه یک تکنیک تزئینی.

۵) نور مصنوعی چگونه به پلان شکل می‌دهد؟

نورپردازی درست:

• فضا را بزرگ‌تر نشان می‌دهد

• نقص پلان را می‌پوشاند

• مرکز توجه ایجاد می‌کند

• ارتفاع سقف را متعادل می‌کند

• مسیر حرکت را مشخص می‌کند

نورپردازی اشتباه:

• فضا را شلوغ می‌کند

• رنگ‌ها را بد نشان می‌دهد

• خطای دید ایجاد می‌کند

مثلاً نور خطی قوی در فضای کوچک باعث اضطراب می‌شود.

۶) سه خطای رایج هنگام انتخاب رنگ و نور

خطا ۱: انتخاب رنگ بدون توجه به نور

مثال: رنگ طوسی در خانهٔ کم‌نور = نتیجه بسیار تیره و غمگین.

خطا ۲: نورپردازی زیاد در پذیرایی کوچک

نور زیاد همیشه خوب نیست؛ ریتم فضا را می‌شکند.

خطا ۳: نور سقف زیاد و نور جانبی صفر

این ترکیب فضا را تخت و بی‌عمق نشان می‌دهد.

۷) ترکیب نور طبیعی و مصنوعی

طراح حرفه‌ای نور طبیعی را با نور مصنوعی هماهنگ می‌کند.

هدف:

بازنمایی درست رنگ‌ها + افزایش عمق فضا + کاهش خستگی چشم

روش:

• صبح: استفاده از نور طبیعی

• عصر: ترکیب نور گرم با نور سقف

• شب: نورکنار، آباژور و نور مخفی

خانه زمانی زیباست که نورش برنامه داشته باشد.

جمع‌بندی

رنگ‌ها و نورپردازی زمانی بهترین نتیجه را می‌دهند که روی بستر یک پلان درست اجرا شوند.
پلان مشخص می‌کند:

• چه رنگ‌هایی قابل استفاده‌اند

• نور چگونه وارد فضا می‌شود

• چه دیوارهایی شاخص می‌شوند

• نور مصنوعی کجا باید تقویت یا کاهش یابد

در پلانوکد، طراحی داخلی از «نور» و «پلان» آغاز می‌شود—
چون ترکیب این دو کیفیت واقعی زندگی را تعیین می‌کند.